Systeemtherapie is een specifieke vorm van psychotherapie, en gaat zowel over individuele therapie, relatietherapie als over gezinstherapie.

Binnen de psychologie en de hulpverlening duidt de term “systeem” op het sociale systeem waar mensen deel van uitmaken. Dat zijn de mensen die wij kennen en waar we een band mee hebben. Iedereen maakt deel uit van verschillende sociale systemen.

Thuis, op school of in ons werk hebben we contact met andere mensen. Met sommige mensen hebben we oppervlakkig contact, met anderen onderhouden we een intensieve of intieme relatie.

Ons gezin van herkomst is een belangrijk sociaal systeem. De relatie met onze ouders, broers en zussen, grootouders of andere familie. Later, bij huwelijk of samenwonen, staat het eigen gezin meer op de voorgrond. De eigen partner en eventuele kinderen spelen dan een grote rol in ons leven. Het werk en de vriendenkring zijn andere belangrijke plaatsen waar we mensen ontmoeten en relaties onderhouden.

Binnen een sociaal systeem beïnvloeden mensen elkaar voortdurend en bovendien is er ook steeds een beïnvloeding van de specifieke context. Dit is een gecompliceerd proces waarbij problemen kunnen optreden.
Een systeemtherapeut zal de problemen altijd bekijken tegen de achtergrond van onze wisselwerking met anderen, hierbij is de onderlinge communicatie heel belangrijk.

In de systeemtherapie gaat men ervan uit dat elk gedrag – en dus ook elk symptoom – communicatie inhoudt, een boodschap. Symptoomgedrag is dus nooit louter iets dat we moeten bestrijden. We trachten te luisteren naar wat het symptoom ons meedeelt over het systeem. Het symptoom is namelijk dikwijls een ultieme poging om te spreken over iets waar moeilijk expliciet kan over gesproken worden. De persoon zit in de knoei met gevoelens bij zichzelf en met wat gaande is in zijn omgeving, beseft dit vaak zelf niet, en kan of durft er niet over spreken, zodat het zich omzet in gedrag.

Voorbeelden van symptoomgedrag zijn: stress, depressie, angst, agressie, problemen in de relatie of in de opvoeding, eetproblemen, …

De systeemtheorie gaat er daarenboven van uit dat de zoektocht naar de betekenis van het symptoom juist de weg toont naar de oplossing van de problematiek en naar meer harmonie. Om iemand te kunnen helpen, gaan we de weg terug: op zoek naar deze boodschap achter het gedrag van deze persoon in zijn context.

Contact: Romy Coomans en Ingeborg De Vos, Syste